سطوح فرامین و پایداری هواپیما (قسمت اول)

  سطوح فرامین و پایداری هواپیما

هواپیماها طی پرواز تحت تاثیر نیروهای گوناگونی هستند. باید توجه داشت این نیروها همیشه با هم در تعادل نیستند .بادهایی که میوزند، جریان های ناآرامی که در هوا وجود دارند، عدم تقسیم وزن در نقاط مختلف هواپیما بصورت دقیق و … همه دست به دست هم می دهند تا یک هواپیما نتواند براحتی به پرواز خود ادامه دهد .برای حل این مشکلات وسایلی در هواپیما تعبیه گردیده است. خلبان بوسیله آنها تعادل را میان نیروهای مختلف وارد شده بر هواپیما حفظ و هواپیما را در مسیر خویش هدایت می نماید. به این ادوات و تجهیزات به اختصار سطوح فرامین و پایداری هواپیما می گویند. برای آشنایی با سطوح فرامین و پایداری هواپیما ابتدا نیاز است تا با برخی اصطلاحات اولیه آشنا شوید.

هر هواپیما حول سه محور توانایی چرخش دارد :

• محور عرضی Lateral

این محور خطی فرضی است که از نوک یک بال به نوک بال دیگر آن وصل می شود.این محور خطی فرضی است که از نوک یکبال به نوک بال دیگر آن وصل میشود. گردش حول محور عرضی هواپیما باعث خواهد شد
هواپیما بالا و پایین برود. به حرکت حول محور عرضی Pitch Motion می گویند.

• محور طولی Longitudinal

این محور خطی فرضی است که از نوک هواپیما به انتهای آن کشیده می شود. گردش حول محور طولی باعث می شود که هواپیما عمل گردش به چپ یا راست را انجام دهد که به آن Roll Motion می گویند.

• محور عمودی Vertical

این محور خطی فرضی است که از مرکز ثقل هواپیما می گذرد و دو محور دیگر را در نقطه ای مشترک قطع می کند. حرکت حول محور عمودی سبب می شود هواپیما به طور افقی گرایش به چپ یا راست داشته باشد. به این حرکت Yaw Motion گفته می شود. در حالت Yaw فقط دماغه هواپیما به جناحین حرکت می کند.

در این قسمت به صورت ضمنی سطوح کنترل فرامین در هواپیما را معرفی می کنیم .

سطوح کنترل فرامین هواپیما عبارتند از :

• شهپر Aileron
• بالابر Elevator
• Rudder
• بالچه های تنظیم Trim Tabs

سطوح کنترل علاوه بر هدایت و تصحیح مسیر پرواز در دو گروه کلی تقسیم می شوند که هر کدام دارای عملکرد خاص خود می باشند .

1. سامانه های افزایش نیرو برآ Lift Augmentation Device که خود شامل :

• بالچه برآ افزا Flap
• پیش بال Slat
• وسائل کنترل جریان هوای روی سطح بال ها Boundary Layer Control

2. سامانه های افزایش نیرو پسا Drag Augmentation Deviceکه خود شامل :

• سرعت شکن Speed Break / Air Break
• کاهنده های برآ Spoilers
• کاهنده های برآ از نوع ثابت Fixed Spoiler / Stall Strip
• چتر ترمز Drag Parachute
• معکوس کردن نیروی کشش موتور Reverse Thrust

در قسمت بعد به توضیح اجمالی سطوح فرامین هواپیما خواهیم پرداخت …